Sur Ajans Medya Hizmetleri

İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) talebiyle KONDA Araştırma ve Danışmanlık AŞ’nin 24‑27 Nisan 2025’te 77 ilde telefonla yaptığı “Kürt Meselesinde Çözüm Algısı” araştırması, Türkiye kamuoyunun barışçıl ve demokratik çözümlere verdiği desteği ortaya koydu. 2 bin 620 kişinin katıldığı çalışmanın sonuçları, İHD Genel Merkezi’nde Eş Genel Başkan Hüseyin Küçükbalaban ile KONDA Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Erdem’in katıldığı toplantıda açıklandı.

Araştırmanın öne çıkan bulguları şöyle sıralandı:

• Eşit yurttaşlık: Katılımcıların yüzde 80’i, Türkiye’de herkesin aynı haklardan yararlanması gerektiğini savunuyor.
• Kültürel haklar: Kürtlerin kültürel haklarının tanınmasına her 100 kişiden 46’sı olumlu, 36’sı olumsuz bakıyor; 18 kişi kararsız kalıyor. CHP, AKP ve MHP seçmenleri arasında bu konuda benzer eğilimler görülüyor.
• Hasta tutuklular: Tedavinin cezaevi dışında sürdürülmesine yüzde 34 destek, yüzde 42 karşı çıkıyor; yüzde 24 kararsız. DEM Parti ve CHP seçmenlerinin çoğu olumlu; AKP ve MHP seçmenlerinin çoğu olumsuz görüş bildiriyor.
• Toplumu ikna yolları: Katılımcıların yüzde 21’i düşünce ve ifade özgürlüğünün güçlendirilmesinin çözüm sürecine toplumu ikna edeceğini söylüyor. Yüzde 10’u geçmişle yüzleşme, yüzde 7’si sivil toplum katılımı, yüzde 4’ü basın özgürlüğünü vurguluyor.
• Devletten beklenen adımlar: Yüzde 28 silahsızlanma, yüzde 23 anayasa değişikliği, yüzde 20 Meclis’in sürece dâhil olması, yüzde 12 Abdullah Öcalan’ın “umut hakkı”ndan yararlanması, yüzde 7 genel af istiyor.
• Toplumsal barış: Yüzde 59 şiddet ve çatışmanın bitmesini, yüzde 49 ifade‑basın‑akademik özgürlüklerin güvence altına alınmasını, yüzde 33 barış sürecinin yasal güvenceye kavuşturulmasını, yüzde 31 tüm kültürel hakların tanınmasını gerekli görüyor.
• Muhtemel sonuçlar: Çoğunluk, Kürt sorununun çözümünün ifade özgürlüğü, insan hakları ve demokratikleşmeyi iyileştireceğine inanıyor; hukuk ve ekonomi alanında ise değişim beklentisi görece sınırlı.

Toplantıda konuşan İHD Eş Genel Başkanı Hüseyin Küçükbalaban, kırk yılı aşan güvenlikçi politikaların sorunu derinleştirdiğini vurgulayarak, “1 Ekim 2024’ten bu yana taraflar, şiddetten arındırılmış siyasi ve hukuki bir çözümün gerekliliğini dile getiriyor” dedi. Küçükbalaban, Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat 2025’teki “Barış ve Demokratik Toplum” çağrısının ardından PKK’nin 12 Mayıs 2025’te fesih ve silahsızlanma kararı aldığını hatırlatarak, “Devletin demokratikleşme ve özgürlükleri güvence altına alacak adımları atması yönündeki beklenti karşılanmadıkça kaygılar büyüyor” ifadelerini kullandı.